Różnorodność i jedność historii

Inne podobne dzieła bywają najczęściej utworem wyobraźni, stanowiąc to dla dorosłych, czym są bajki dla dzieci, dlatego więc dziecinne tylko umysły zajmować mogą. Smutne też sprawia wrażenie ogólny zapał, jaki dziś do nich panuje, bo przypomina nadejście tych czasów, o których powiedziano, że „od prawdy słuchanie odwrócą, a ku baśniom się obrócą (2Tm 4,4).. Ta zaś powieść ze zdarzeń prawdziwych cała się składa, a chociaż bywają i inne powieści na rzeczywistych wypadkach osnute, lecz żadna z nich nie może dorównać naszej ani w prawdzie, ani w ważności, gdyż fakty, które treść jej stanowią, są najwyższą ludzką, a nawet nadludzką powagą stwierdzone i najżywiej obchodzą wszystkich ludzi myślących. Tu więc powinien by się zwrócić ów zapał do czytania, bo tu jedynie może on zostać rozumnie zaspokojonym. W tej powieści znajduje się wszystko, co tylko człowiek zdoła sobie przedstawić najszczytniejszego i najszlachetniejszego, a zarazem co tylko świat i samo piekło najprzewrotniejszego i najzłośliwszego wydało. Są tam i poświęcenia najwznioślejsze, intrygi i zdrady najniegodziwsze, i dzieła miłości nadludzkiej, i zbrodnie najokrutniejsze. Są i tajemnice najgłębsze, które, choć do pewnego stopnia będą tu odsłonione. zostaną jednak tajemnicami na zawsze.